همان طور که می دانیم ، ثبت آخرین مرحله ایجاد شرکت تجاری است و شرکت ثبت نشده هنوز به وجود نیامده است . اما نباید گمان کرد که هر شرکت ثبت شده موجود است زیرا نظارت هایی که از سوی مامورین ثبت شرکت اعمال می گردد هیچ گاه تضمین کننده وجود همه شرایط نیست. بنابراین ضمانت اجرای فقدان هر یک از شرایط متعدد ایجاد شرکت های تجاری، مسئله ای است که باید به دقت بررسی شود. به این منظور پاسخی بسیار ساده و ظاهراَ منطقی را نقطه آغاز مطالعه قرار می دهیم :

اگر اجتماع شرایط تشکیل شرکت ، به ایجاد شرکت تجاری منجر می شود، ناگزیر فقدان هر یک از آن ها را باید به منزله عدم ایجاد شرکت و به تعبیر دیگر بطلان شرکت دانست . به طور کلی خلاصه موارد عمده بطلان شرکت عبارت است از:

1- عدم رضایت یک یا چند شریک در انعقاد عقد شرکت

( تشکیل شرکت مراحل مراحل مختلفی را طی می کند. ابتدا طرفین با یکدیگر وعده تشکیل شرکت را می گذارند. این وعده ممکن است کتبی یا شفاهی باشد و به هر حال، قرارداد شرکت باید با رضایت طرفین منعقد شود والا فاقد اثر خواهد بود. رضایت باید با آگاهی به ماهیت قرارداد ابزار شده باشد. رضای شریک باید از نوع رضای معیوب نباشد. همچنین قصد طرفین در صورتی موجب تشکیل شرکت می شود که واقعی باشد ) .

2- نامشروع بودن موضوع و جهت شرکت
( موضوع شرکت از نظر حقوق شرکت های تجاری، به آن فعالیتی که شرکت برای انجام دادن آن تشکیل می شود اطلاق می گردد. این فعالیت معمولاَ در اساسنامه معین می شود ، اما در شرکتنامه نیز باید معین شود والا قرارداد بدون موضوع تلقی خواهد شد. تعیین موضوع شرکت ، در موجودیت آن تاثیری اساسی دارد. هر گاه شرکت فعالیتی غیرمشروع را دنبال کند، باطل است و این بطلان ، جنبه مطلق دارد و هر ذی نفعی می تواند بطلان شرکت را تقاضا کند. مهم نیست که فعالیت مندرج در شرکتنامه مشروع است یا خیر، بلکه فعالیت واقعی شرکت ملاک صحت یا بطلان آن است ؛ مانند موردی که شرکت برای انجام دادن فعالیتی منعقد می شود که قانون یا اخلاق حسنه آن را منع نمی کند ( تولید آب انگور ) ، ولی در عمل به فعالیتی مبادرت می کند که غیرمشروع است ( ساختن مشروبات الکلی )
3- عدم اهلیت یکی از شرکا
( شرکای شرکت باید اهلیت انجام دادن معامله را داشته باشند. منظور از اهلیت ، این است که شریک ، بالغ و عاقل و رشید باشد. )
4- قید شرط خلاف مقتضای عقد شرکت ( برای مثال، حذف کامل سود یا ضرر برای یکی از شرکا )
5- عدم تادیه و پرداخت کل سرمایه نقدی در شرکت های اشخاص
6- عدم تقویم و تسلیم سرمایه غیرنقدی در شرکت های اشخاص
هیچ مورد خاص دیگری، جز مواردی که در قانون مدنی و قانون تجارت سبب بطلان شرکت ذکر شده است ، باعث بطلان شرکت نمی شود و برخلاف آنچه گفته شده است ، عدم ثبت شرکت در دفتر ثبت شرکت ها و عدم اعلان شرکت در روزنامه کثیرالانتشار، موجب بطلان شرکت نیست ، بلکه ممکن است مجوز انحلال شرکت باشد که با بطلان متفاوت است. ( ماده 2 قانون ثبت شرکت ها )
هر ذی نفعی می تواند تقاضای بطلان شرکت را در داگاه مطرح کند و طرح دعوا نیز تابع قواعد عام است و دادگاه، در صورت وجود شرط بطلان ، چاره ای جز صدور حکم بطلان ندارد .
اگر به دلیل عدم رعایت شرایط تشکیل شرکت تجاری، شرکت باطل باشد ، در این صورت :
ماده 271 لایحه اصلاحی قانون تجارت ، در این خصوص بیان می کند : " در صورتی که قبل از صدور حکم بطلان شرکت یا بطلان عملیات یا تصمبمات آن، در مرحله بدوی موجبات بطلان مرتفع شده باشد، دادگاه قرار سقوط دعوای بطلان را صادر خواهد کرد " .
و ماده 272 همین قانون نیز بیان می کند : " دادگاهی که دعوای بطلان نزد آن اقامه شده است ، می تواند بنا به درخواست خوانده، مهلتی که از شش ماه بیشتر نباشد، برای رفع موجبات بطلان تعیین نماید ." بنابراین :
1- در شرکت های سهامی، مفهوم بطلان با بطلان در حقوق مدنی متفاوت است ؛ زیرا در حقوق مدنی ، در صورت بطلان یک عمل حقوقی، آن عمل کان لم یکن است و نمی توان دوباره آن را نافذ و صحیح کرد ؛ اما در شرکت سهامی ، در صورت بطلان شرکت ، می توان با رفع موجبات بطلان ، به حیات شرکت ادامه داد.
2- در مورد بقیه شرکت ها ، قانون گذار حکمی بیان نکرده است که در صورت بطلان ، آیا می توان با رفع موجبات بطلان ، از انحلال شرکت جلوگیری کرد یا خیر ؟ با توجه به سکوت قانون گذار ، می توان بیان کرد که در بقیه شرکت های تجاری در صورت بطلان شرکت ، نمی توان با رفع موجبات بطلان ، از انحلال شرکت جلوگیری کرد.

آثار بطلان شرکت تجاری
قرارداد شرکت همانند قراردادهای دیگر نیست و نتایج بطلان آن نیز نباید همان نتایجی باشد که اصول کلی قراردادها مقرر می کنند ، چه کسانی که با شرکت باطلی معامله کرده اند ، نباید به سبب معامله باطلی که با شرکت کرده اند متحمل خسارتی شوند. شرکایی که به رغم بطلان شرکت ، با اشخاص ثالث معاملاتی انجام داده اند باید علاوه بر انجام دادن تعهدات ناشی از معاملات مزبور ، خسارات احتمالی اشخاص ثالث را نیز جبران کنند.
در صورت بطلان شرکت تجاری :
1- قراردادهای صورت گرفته توسط شرکت ، باطل است و اشخاص ثالث، جهت جبران خسارت ناشی از بطلان این قراردادها، فقط می توانند به شرکای مقصری که بطلان ، نتیجه عمل آن هاست، رجوع کنند.
2- اگر به واسطه بطلان شرکت ، خسارتی به اشخاص ثالث وارد شود، شرکایی که بطلان نتیجه عمل آن هاست، در برابر سایر شرکا مسئول اند.
اگر به واسطه بطلان شرکت ، خسارتی به شرکا وارد شود، شرکایی که بطلان نتیجه عمل آن هاست، در برابر سایر شرکا مسئول اند.

همان طور که می دانیم ، ثبت آخرین مرحله ایجاد شرکت تجاری است و شرکت ثبت نشده هنوز به وجود نیامده است . اما نباید گمان کرد که هر شرکت ثبت شده موجود است زیرا نظارت هایی که از سوی مامورین ثبت شرکت اعمال می گردد هیچ گاه تضمین کننده وجود همه شرایط نیست. بنابراین ضمانت اجرای فقدان هر یک از شرایط متعدد ایجاد شرکت های تجاری، مسئله ای است که باید به دقت بررسی شود. به این منظور پاسخی بسیار ساده و ظاهراَ منطقی را نقطه آغاز مطالعه قرار می دهیم :

اگر اجتماع شرایط تشکیل شرکت ، به ایجاد شرکت تجاری منجر می شود، ناگزیر فقدان هر یک از آن ها را باید به منزله عدم ایجاد شرکت و به تعبیر دیگر بطلان شرکت دانست . به طور کلی خلاصه موارد عمده بطلان شرکت عبارت است از:

1- عدم رضایت یک یا چند شریک در انعقاد عقد شرکت

( تشکیل شرکت مراحل مراحل مختلفی را طی می کند. ابتدا طرفین با یکدیگر وعده تشکیل شرکت را می گذارند. این وعده ممکن است کتبی یا شفاهی باشد و به هر حال، قرارداد شرکت باید با رضایت طرفین منعقد شود والا فاقد اثر خواهد بود. رضایت باید با آگاهی به ماهیت قرارداد ابزار شده باشد. رضای شریک باید از نوع رضای معیوب نباشد. همچنین قصد طرفین در صورتی موجب تشکیل شرکت می شود که واقعی باشد ) .

2- نامشروع بودن موضوع و جهت شرکت
( موضوع شرکت از نظر حقوق شرکت های تجاری، به آن فعالیتی که شرکت برای انجام دادن آن تشکیل می شود اطلاق می گردد. این فعالیت معمولاَ در اساسنامه معین می شود ، اما در شرکتنامه نیز باید معین شود والا قرارداد بدون موضوع تلقی خواهد شد. تعیین موضوع شرکت ، در موجودیت آن تاثیری اساسی دارد. هر گاه شرکت فعالیتی غیرمشروع را دنبال کند، باطل است و این بطلان ، جنبه مطلق دارد و هر ذی نفعی می تواند بطلان شرکت را تقاضا کند. مهم نیست که فعالیت مندرج در شرکتنامه مشروع است یا خیر، بلکه فعالیت واقعی شرکت ملاک صحت یا بطلان آن است ؛ مانند موردی که شرکت برای انجام دادن فعالیتی منعقد می شود که قانون یا اخلاق حسنه آن را منع نمی کند ( تولید آب انگور ) ، ولی در عمل به فعالیتی مبادرت می کند که غیرمشروع است ( ساختن مشروبات الکلی )
3- عدم اهلیت یکی از شرکا
( شرکای شرکت باید اهلیت انجام دادن معامله را داشته باشند. منظور از اهلیت ، این است که شریک ، بالغ و عاقل و رشید باشد. )
4- قید شرط خلاف مقتضای عقد شرکت ( برای مثال، حذف کامل سود یا ضرر برای یکی از شرکا )
5- عدم تادیه و پرداخت کل سرمایه نقدی در شرکت های اشخاص
6- عدم تقویم و تسلیم سرمایه غیرنقدی در شرکت های اشخاص
هیچ مورد خاص دیگری، جز مواردی که در قانون مدنی و قانون تجارت سبب بطلان شرکت ذکر شده است ، باعث بطلان شرکت نمی شود و برخلاف آنچه گفته شده است ، عدم ثبت شرکت در دفتر ثبت شرکت ها و عدم اعلان شرکت در روزنامه کثیرالانتشار، موجب بطلان شرکت نیست ، بلکه ممکن است مجوز انحلال شرکت باشد که با بطلان متفاوت است. ( ماده 2 قانون ثبت شرکت ها )
هر ذی نفعی می تواند تقاضای بطلان شرکت را در داگاه مطرح کند و طرح دعوا نیز تابع قواعد عام است و دادگاه، در صورت وجود شرط بطلان ، چاره ای جز صدور حکم بطلان ندارد .
اگر به دلیل عدم رعایت شرایط تشکیل شرکت تجاری، شرکت باطل باشد ، در این صورت :
ماده 271 لایحه اصلاحی قانون تجارت ، در این خصوص بیان می کند : " در صورتی که قبل از صدور حکم بطلان شرکت یا بطلان عملیات یا تصمبمات آن، در مرحله بدوی موجبات بطلان مرتفع شده باشد، دادگاه قرار سقوط دعوای بطلان را صادر خواهد کرد " .
و ماده 272 همین قانون نیز بیان می کند : " دادگاهی که دعوای بطلان نزد آن اقامه شده است ، می تواند بنا به درخواست خوانده، مهلتی که از شش ماه بیشتر نباشد، برای رفع موجبات بطلان تعیین نماید ." بنابراین :
1- در شرکت های سهامی، مفهوم بطلان با بطلان در حقوق مدنی متفاوت است ؛ زیرا در حقوق مدنی ، در صورت بطلان یک عمل حقوقی، آن عمل کان لم یکن است و نمی توان دوباره آن را نافذ و صحیح کرد ؛ اما در شرکت سهامی ، در صورت بطلان شرکت ، می توان با رفع موجبات بطلان ، به حیات شرکت ادامه داد.
2- در مورد بقیه شرکت ها ، قانون گذار حکمی بیان نکرده است که در صورت بطلان ، آیا می توان با رفع موجبات بطلان ، از انحلال شرکت جلوگیری کرد یا خیر ؟ با توجه به سکوت قانون گذار ، می توان بیان کرد که در بقیه شرکت های تجاری در صورت بطلان شرکت ، نمی توان با رفع موجبات بطلان ، از انحلال شرکت جلوگیری کرد.

آثار بطلان شرکت تجاری
قرارداد شرکت همانند قراردادهای دیگر نیست و نتایج بطلان آن نیز نباید همان نتایجی باشد که اصول کلی قراردادها مقرر می کنند ، چه کسانی که با شرکت باطلی معامله کرده اند ، نباید به سبب معامله باطلی که با شرکت کرده اند متحمل خسارتی شوند. شرکایی که به رغم بطلان شرکت ، با اشخاص ثالث معاملاتی انجام داده اند باید علاوه بر انجام دادن تعهدات ناشی از معاملات مزبور ، خسارات احتمالی اشخاص ثالث را نیز جبران کنند.
در صورت بطلان شرکت تجاری :
1- قراردادهای صورت گرفته توسط شرکت ، باطل است و اشخاص ثالث، جهت جبران خسارت ناشی از بطلان این قراردادها، فقط می توانند به شرکای مقصری که بطلان ، نتیجه عمل آن هاست، رجوع کنند.
2- اگر به واسطه بطلان شرکت ، خسارتی به اشخاص ثالث وارد شود، شرکایی که بطلان نتیجه عمل آن هاست، در برابر سایر شرکا مسئول اند.
اگر به واسطه بطلان شرکت ، خسارتی به شرکا وارد شود، شرکایی که بطلان نتیجه عمل آن هاست، در برابر سایر شرکا مسئول اند.

هر کس می تواند روزی تصمیم بگیرد که شرکت خودش را راه اندازی کند. زمانی که می خواهید آغاز به کسب و کنید ، می بایست در خصوص محدودیت ها و باید و نبایدهای ثبت شرکت، اطلاعات و دانش کافی کسب نمایید تا دچار اشتباه و عواقب ناشی از آن نشوید.
ذیلاَ به برخی از مهم ترین این موارد اشاره می کنیم :

- در ثبت شرکت، اعضاء هیات مدیره و مدیرعامل نباید هیچ گونه شغل دولتی داشته باشند.
- حداقل سن برای این کار 18 سال است.
- سهامداران می توانند زیر 18 سال باشند اما نمی توانند عضو هیات مدیره باشند.
- در هنگام ثبت کردن شرکت ، مدیرعامل نباید مدیرعامل شرکت دیگری باشد.
- محجورین و ورشکستگان و مرتکبین به جنایت ، سرقت ، خیانت در امانت ، کلاهبرداری ، اختلاس ، تدلیس که به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم شده باشند نمی توانند به مدیریت شرکت انتخاب شوند.
- دارا بودن سوء پیشینه اشخاص مانعی جهت ثبت نیست فقط نمی توانند جزء هیئت مدیره ، مدیرعامل و یا بازرسین شرکت باشند.
- سهامداران نیازی به اخذ گواهی سوء پیشینه ندارند.

حد و حدود ثبت شرکت

- حداقل سرمایه جهت ثبت کردن شرکت صدهزار تومان است . با این حال مبلغ سرمایه اولیه تا حدودی نشانه ای از اعتبار شرکت است .
- در کلیه اسناد ، صورت حساب ها ، اعلانات ، تشریات و ... که به طور خطی یا چاپی از طرف شرکت های تجاری ایرانی ( به استثنای شرکت تعاونی ) یا شعبه های شرکت های تجاری خارجی که در ایران فعالیت دارند، صادر می شود باید سرمایه شرکت ذکر شود.
- به طور کلی، مدرک تحصیلی در ثبت کردن شرکت تاثیرگذار نیست، مگر فعالیت در موضوعاتی که منوط به ارائه مدرک تحصیلی باشد به عنوان مثال برای ثبت شرکت گردشگری نیاز به داشتن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی می باشد.
- حداقل تعداد سهامداران برای این امر 2 نفر می باشد. به طور کلی، حداقل تعداد شرکا در هر یک از شرکت های تجاری عبارت است از :
حداقل 2 شریک در ( شرکت تضامنی، شرکت نسبی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت مختلط غیر سهامی )
حداقل 3 شریک در ( شرکت سهامی خاص ، شرکت مختلط سهامی )
حداقل 5 شریک ( در شرکت سهامی عام )
حداقل 7 شریک ( در شرکت تعاونی تولید و مصرف )
- شرکت تجاری برای ایرانی تلقی شدن باید در ایران تشکیل شده باشد و مرکز اصلی ( اقامتگاه ) آن در ایران باشد.
- برای ثبت شرکت، موضوع آن باید از طرف سهامداران یا شرکا مشخص گردد. این موضوع، باید معلوم و معین باشد.
- برای انجام برخی فعالیت ها ، کسب مجوز لازم از مراجع ذی ربط و ذی صلاح قبل از به ثبت رسانیدن آن الزامی می باشد.
- تمامی شرکت ها و موسسات غیرتجاری باید در بدو تاسیس و قبل از ثبت برای خود نامی انتخاب نمایند. نام پیشنهادی باید خارجی نباشد ، سابقه ثبت نداشته باشد ، دارای معنا و مفهوم باشد و با فرهنگ انقلاب اسلامی مطابقت داشته باشد. همچنین قانون تجارت ایران نیز برای تعیین اسم بعضی شرکت ها باید هایی را در نظر گرفته است. از جمله برای شرکت با مسئولیت محدود مقرر داشته است : در اسم شرکت باید عبارت ( با مسئولیت محدود ) قید شود والا آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث شرکت تضامنی محسوب و تابع مقررات آن خواهد بود.
- شرکت سهامی عام برای تشکیل می بایست بیست درصد سرمایه شرکت را تعهد و لااقل سی و پنج درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس نزد یکی از بانک ها سپرده گذاری کنند و سپس اظهارنامه را به ضمیمه طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلامیه پذیره نویسی به اداره ثبت شرکت ها تسلیم نمایند و مرجع ثبت شرکت ها باید پس از مطالعه مدارک اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را صادر و سپس در جراید آگهی تا علاقمندان به بانک مراجعه و با امضاء ورقه تعهد سهم، پذیره نویس تلقی گردند.

مقررات ثبت شرکت

- تا وقتی که شرکت سهامی عام به ثبت نرسیده صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است . در صورت تخلف، امضاء کنندگان مسئول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود.
- در شرکت سهامی خاص، تسلیم اظهارنامه به ضمیمه اساسنامه و صورتجلسه انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان که به امضاء موسسین رسیده و قبولی سمت توسط ایشان و ذکر نام روزنامه کثیرالانتشار برای تشکیل شرکت کافی است و نیازی به رعایت سایر قیود و شرایط که در قانون تجارت ذکر شده مانند اعلامیه پذیره نویسی و غیره نمی باشد.
- برخلاف شرکت سهامی خاص که جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در مورد ارزیابی آورده های غیرنقدی ضروری است. در شرکت با مسئولیت محدود تقویم آورده غیرنقدی با شرکاء شرکت بوده و نیازی به جلب نظر کارشناس رسمی نیست اما شرکاء درباره تقویمی که انجام می دهند در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند.
- صورت جلسه مجمع عمومی موسس باید در اداره مربوطه به ثبت برسد و اساساَ، این ثبت به منزله ایجاد شخصیت حقوقی برای شرکت است. اما در خصوص صورت جلسات مجامع عمومی عادی و فوق العاده توجه داشته باشید که اگر تصمیمات مجمع ، چه مجمع عمومی عادی و چه مجمع عمومی فوق العاده ، متضمن یکی از موارد ذیل باشد، نیاز به ثبت دارد و بنابراین باید نسخه ای از آن برای ثبت به اداره مربوطه تسلیم شود :
1- انتخاب مدیران اعم از اعضای هیات مدیره و مدیرعامل .
2- انتخاب نماینده حقیقی شخص حقوقی که عضو هیات مدیره است.
3- انتخاب بازرس یا بازرسان .
در این خصوص باید توجه داشت که در موردی که دادگاه مبادرت به انتخاب بازرس می کند نیز باید به اطلاع مرجع ثبت شرکت ها برسد. کافی است که نسخه ای از تصمیم دادگاه در این خصوص به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم شود که این امر بر عهده مدیران شرکت است.
4- تصویب ترازنامه ؛
5- تغییر در سرمایه شرکت ( کاهش یا افزایش سرمایه ) ؛
6- هر نوع تغییر در اساسنامه ؛
7- انحلال شرکت و نحوه تصفیه .
- انتخاب بازرس و روزنامه کثیرالانتشار در شرکت سهامی خاص الزامی و در شرکت با مسئولیت محدود اختیاری است.
- قانونگذار برای حفظ حقوق افراد ، محدودیت هایی را در انتخاب بازرسین قرار داده است. به طوریکه، بازرسین نباید هیچ گونه نسبت فامیلی اعم از نسبی یا سببی با مدیران و مدیرعامل داشته باشند.
- متقاضی ثبت شرکت ها و موسسات می بایست بدون مراجعه به واحد ثبت شرکت ها، از طریق سامانه جامع ثبت شرکت ها و موسسات، درخواست پذیرش انواع ثبت تاسیس و تغییرات شرکت ها و موسسات را از طریق درگاه اینترنتی انجام داده ، سپس نسبت به ارسال مدارک – از طریق پست - به آدرس تعیین شده اقدام نماید.
- در انتها پس از انجام کار، برای اینکه بتوانید فعالیت خود را به طور قانونی آغاز کنید باید پرونده دارایی خود را تشکیل بدهید و دفاتر پلمپ مالیاتی و کد اقتصادی خود را تحویل بگیرید.

شرکت با مسئولیت محدود بین دو یا چند نفر ( حداقل دو نفر ) تشکیل می شود و شرکا می توانند اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند. هم چنین شخص محجور توسط ولی یا قیم می تواند شریک شرکت با مسئولیت محدود شود.
شرکت مزبور را به این جهت با مسئولیت محدود می گویند که مسئولیت هر یک از شرکاء محدود به همان مقدار سرمایه ای است که در شرکت سهیم می باشد و بیشتر از سرمایه خود مسئولیتی نداشته و متعهد به پرداخت دیون و قروض شرکت نخواهد بود.

برای بررسی مقررات حاکم بر این نوع شرکت، در این نوشتار از نحوه دعوت و گردهمایی شرکا در شرکت با مسئولیت محدود صحبت خواهیم کرد.
در شرکت با مسئولیت محدود که عموماَ دارای تنها دو شریک هستند تصمیم گیری و سیاست گذاری درباره روند فعالیت شرکت بدون انجام ترتیبات رسمی و دعوت و با توافق صورت می پذیرد. لکن در صورت اختلاف و ادعای عدم اطلاع یک شریک، ممکن است تصمیم مورد اعتراض در مرجع ثبت شرکت ها و یا در صورت ثبت آن، از سوی دادگاه بی اعتبار دانسته شود . چرا که قانون گذار با استباط از بخش دوم ماده 106 قانون تجارت، دعوت از شرکا را برای تصمیم گیری در هر حال الزامی دانسته است. به موجب ماده قانونی یاد شده :
" تصمیمات راجع به شرکت باید به اکثریت لااقل نصف سرمایه اتخاذ شود- اگر در دفعه اول این اکثریت حاصل نشد باید تمام شرکا مجدداَ دعوت شوند در این صورت تصمیمات به اکثریت عددی شرکا اتخاذ می شود اگر چه اکثریت مزبور دارای نصف سرمایه نباشد – اساسنامه شرکت می تواند ترتیبی برخلاف مراتب فوق مقرر دارد . "
عبارت " اگر در دفعه اول این اکثریت حاصل نشد باید تمام شرکا مجدداَ دعوت شوند " ، به صراحت حکایت از لزوم دعوت از شرکا بدون اشاره به شیوه و شرایط دعوت دارد. در نتیجه ، شیوه و تشریفات دعوت باید یا در اساسنامه مورد پیش بینی قرار گیرد و یا آنکه به شکل توافق شده میان شرکا و یا هر شیوه قابل اثبات از جمله نامه سفارشی، اظهارنامه رسمی و یا ... صورت گیرد .
پرسشی که در همین ارتباط نیازمند تامل می باشد آن است که اگر صورتجلسه تهیه شده به موافقت دارندگان اکثریت سرمایه برسد و شرکای اقلیت از وجود صورتجلسه و تصمیمات متخذه بی اطلاع گذاشته شده باشند ، آیا چنین تصمیماتی معتبر است و آیا شرکای معترض می توانند ابطال آن صورتجلسه را درخواست کنند ؟
از یک نگاه ، می توان استدلال نمود که چون آگاهی و دخالت شرکا مخالف اقلیت در امضای صورتجلسه یا عدم اطلاع آن ها از تصمیمات اتخاذ شده نتیجه یکسانی را به همراه دارد و در هر حال به دلیل موضع ضعیف و اقلیت آن ها ، اکثریت رای خود را بر ایشان تحمیل می نمایند، در نتیجه ، تجویز امکان ابطال چنین تصمیماتی نه مطابق قاعده و نه منطبق بر مصلحت است.
از دیدگاه دیگر که در رد استدلال نظریه بالا قرار دارد ، باید یادآور شد که اصل حق آگاهی و دخالت هر شریک از چنان اهمیتی برخوردار است که نبود آن مفهوم شرکت و شخصیت حقوقی را مخدوش می سازد. افزون بر آن، آگاهی هر شریک از موارد موضوع تصمیم و اظهارنظر مخالف یا موافق او که ممکن است همراه با دلایل روشنفکری باشد که در تصمیم دیگر شرکا تاثیر بگذارد، در نتیجه ، لزوم اطلاع و مشارکت هر شریک علاوه بر آنکه حق بنیادین در امر شرکتداری به شمار می آید، در روند تصمیم گیری شرکا نیز موثر است. بر این اساس، چنین تصمیمی مخدوش و محکوم به بی اعتباری است.

افزودن بر آن و در تایید دیدگاه اخیر، همان گونه که در آغاز این بند آمد، بخش دوم ماده 106 قانون تجارت نظر به لزوم دعوت از شرکا و در نتیجه آگاهی ایشان دارد.
حال چنانچه در اساسنامه شرکت مجمع پیش بینی شده باشد و یا در صورتی که شمار شرکا از دوازده عضو بیشتر باشد و در نتیجه تعریف و تشکیل مجمع با استباط از ماده 109 قانون تجارت الزامی باشد، تشریفات دعوت و تشکیل بایستی پیش بینی و رعایت شود.
برخلاف شرکت سهامی که نشر آگهی، رعایت مهلت و نیز اعلام زمان ، مکان و دستور جلسه ضروری دانسته شده است، در رابطه با شیوه دعوت و دیگر تشریفات راجع به مجامع عمومی شرکت با مسئولیت محدود در قانون تجارت، هیچ گونه مقرره ای به چشم نمی خورد. بنابراین، چنانچه ضرورت مجمع در اساسنامه مقرر شده باشد، معمولاَ و بر اساس اساسنامه نمونه اداره ثبت شرکت ها، نحوه دعوت نیز ذکر می گردد. حال، چنانچه مجمع نه بر اساس مفاد اساسنامه ، بلکه به علت الزام قانونی ناشی از افزایش شمار شرکا به بیش از دوازده عضو منعقد گردد، در این صور ت دعوت بایستی با شیوه های قابل قبول مانند نامه سفارشی و یا حتی داده پیام ( نامه های الکترونیکی ) انجام گیرد. در دعوت باید موارد دستور جلسه به روشنی قید و زمان متعارفی میان تاریخ دریافت دعوتنامه و زمان تشکیل جلسه مجمع منظور شود.
مطلب مهم دیگر آنکه ، ماده 109 قانون تجارت، دعوت از مجمع عمومی سالیانه را در صورت وجود هیئت نظار، وظیفه هیئت مزبور دانسته و اختیار دعوت از مجمع عمومی فوق العاده را نیز به ناظرین واگذار نموده است.
سوالی که ممکن است مطرح شود این است که اگر هیئت نظار به تکلیف خود عمل ننماید، چه مرجعی به این مهم همت خواهد گماشت ؟ آیا مدیران می توانند در صورت خودداری ناظرین به دعوت از مجمع عمومی مبادرت ورزند ؟
از آنجا که در نبود هیئت نظار، دعوت از شرکا را مدیر یا مدیران انجام می دهند، در صورت خودداری یا ناتوانی ناظرین از دعوت از مجامع عمومی و به ویژه مجمع عمومی سالیانه، مدیران را باید موظف به ایفای این نقش به شمار آورد.
نکته دیگری که در این رابطه مطرح است این است که اساسنامه یا شرکتنامه می تواند حق دعوت از مجامع را برای دارندگان بخشی از سرمایه و یا حتی یک یا چند شریک با فرض خودداری مدیران و ناظرین از این امر، وضع نماید.
البته لازم به ذکر است که اعطای اختیار دعوت از مجامع که متضمن تهیه دستور جلسات از سوی ناظرین نیز هست، موجب محرومیت مدیران از دخالت مستقیم در این امر مهم و عدم هماهنگی میان سیاست گذاری و اداره شرکت می گردد. این درحالی است که ، مدیران از جزئیات اداره و مشکلات فعالیت شرکت بیش از هر کس دیگر آگاهی دارند.

امروزه مسائل ثبتی از موضوعات مبتلا به بیشتر اشخاص حقیقی و حقوقی می باشد. لذا برای ارائه کمکی ولو اندک به علاقمندان مسائل ثبتی ، در این مقاله ضمن توضیحاتی راجع به نکات اساسی در ثبت شرکت، مراحل ثبت شرکت و زمان ثبت آن به طور کامل مورد شرح قرار گرفته است، امید است که مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد.

شرکت و فواید ثبت آن
شرکت تجاری، قراردادی است که به موجب آن دو یا چند نفر توافق می کنند سرمایه مستقلی را که از جمع آورده های آن ها تشکیل می شود، ایجاد کنند و به موسسه ای که برای انجام مقصود خاصی تشکیل می گردد، اختصاص دهند و در منافع و زیان های احتمالی حاصل از به کارگیری سرمایه سهیم شوند. مهم ترین مزیت ثبت شرکت این است که شما یک فعالیت رسمی و قانونی خواهید داشت و اعتبار بیشتری هم کسب می کنید.با ثبت شرکت، فعالیت های آن تحت نظر و کنترل قانون قرار می گیرد و تردید افراد حقیقی و حقوقی برای شروع یک همکاری جدید از بین خواهد رفت.
از جمله سایر فواید ثبت شرکت عبارت است از :
الف- با ثبت یک شرکت تمام جزییات از جمله میزان سرمایه، میزان سهام و … به صورت مکتوب و قانونی در اساسنامه شرکت و مابقی اسناد قید می شود. چنانچه مشکلی بین اعضا و اشخاص ثالث پیش بیاید، روند حل اختلاف بسیار ساده تر از زمانی است که شراکت شخصی باشد.
ب- ثبت شرکت به افراد این اعتبار و قدرت را می دهد که در مناقصات و مزایدات جاری مملکت شرکت نمایند.
ج- افرادی که تمایل دارند تحت نام برندهای بزرگ و معروف به فعالیت خود رونق ببخشند ، باید بدانند که برندهای معتبر اغلب با شرکت های ثبت شده که دارای اعتبار قانونی هستند قرارداد همکاری امضا می کنند، در حقیقت اخذ نمایندگی از سایر شرکت ها، منوط بر ثبت شرکت می باشد.
د- مسئولیت مالی و حقوقی تمام فعالیت های یک شخص حقیقی به عهده خود شخص خواهد بود؛ در صورتی که در شرکت ثبت شده تمام اعضای هیئت مدیره و شرکا درباره همه اعمال شرکت در برابر اشخاص ثالث مسئولیت داشته و ملزم به پاسخگویی از طریق قانونی هستند.بنابراین همه مسئولیت ها به عهده یک نفر نخواهد بود که این موضوع به نفع تک تک شرکاء و از طرفی اشخاص طرف معامله با شرکت نیز خواهد بود و موجب اطمینان بیشتر اشخاص و شرکت ها جهت تعامل با شرکت ثبت شده خواهد شد.
ه- در بسیاری از موارد امتیازات و اعتبارات دولتی ، انواع وام های بانکی و مجوزهایی که برای انجام فعالیت های مختلف الزامی است تنها مختص شرکت های ثبت شده می باشد و اشخاص حقیقی از چنین مزایایی بی بهره هستند.

قانون ثبت شرکت های تجاری در ایران
قانون ثبت شرکت ها در 11 / 3/ 1310 به تصویب رسید که هدفش وضع مقرراتی برای ثبت شرکت های موجود و تطبیق آن ها با مقررات قانون تجارت بود و پاره ای از موادش در 30/ 12 / 1362 اصلاح گردید. در مورد ثبت انواع شرکت، قوانین و آیین نامه های دیگری نیز به تصویب رسیده است که از آن جمله می توان به این قوانین اشاره کرد : قانون حق الثبت شرکت های بیمه ( مصوب 6/ 9/ 1310 )، نظامنامه اجرای قانون ثبت شرکت ها ( مصوب 2 / 3/ 1310 )، و طرح اصلاحی آیین نامه ثبت شرکت ها ( مصوب شهریور 1340، راجع به تغییر نام ” اداره ثبت شرکت ها و علائم تجاری و اختراعات ” به ” اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی “).
اما قانونی که برای اولین بار راجع به شرکت های تجاری وضع شد، قانون تجارت ( مصوب 13/ 2/ 1311) است که هنوز هم پس از گذشت حدود شصت سال، اساس حقوق تجارت ایران را تشکیل می دهد و باب سوم آن به شرکت های تجاری اختصاص دارد. ( مواد 20 لغایت 222). مبحث اول باب مزبور که راجع به شرکت های سهامی است، بعداَ به موجب لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ( مصوب 24/ 12 / 1347) تغییر یافت. این لایحه قانونی متضمن سیصد ماده است که ابتدا برای مدت دو سال، به طور آزمایشی اجرا و سپس به طور قطعی تصویب شد، اما سایر شرکت های تجاری تابع قانون تجارت 1311 باقی مانده اند؛ قانونی که بسیار قدیمی است و باید با توجه به تحولات حقوق تجارت در سراسر دنیا و نیز تغییرات عمیقی که در قوانین تجاری دنیا به عمل آمده، اصلاح شود.

حداقل سن برای ثبت شرکت
حداقل سن برای ثبت شرکت 18 سال است . توضیح آن که ، در قرارداد شرکت مثل همه عقود و قراردادها باید شرایط عمومی صحت عقود رعایت شود که عبارتند از : اهلیت ، قصد و رضا ، معین بودن موضوع ، قانونی بودن جهت و هدف
شرکای شرکت باید اهلیت انجام دادن معامله را داشته باشند.منظور از اهلیت، مطابق ماده 211 قانون مدنی،این است که شریک،بالغ و عاقل و رشید باشد.

تعداد شرکا
شرکت، چه در حقوق مدنی و چه در حقوق تجارت ایران، در صورتی ایجاد می شود که لااقل دو نفر در ایجاد آن سهیم باشند. برخلاف آنچه در حقوق بعضی کشورها، نظیر فرانسه وجود دارد، در حقوق ایران شرکت تک شریک وجود ندارد.
در حقوق مدنی، شرکت جز با همکاری لااقل دو نفر به وجود نمی آید، اما در حقوق تجارت، وضع قدری متفاوت است. شرکت سهامی لااقل با همکاری سه نفر تشکیل می شود. ( ماده 3 لایحه قانونی 1347) ، آن هم در صورتی که از نوع سهامی خاص باشد، والا در مورد شرکت های سهامی عام ، شرکت تشکیل نمی شود مگر با همکاری لااقل پنج نفر سهامدار. در هیچ یک از انواع شرکت ها، حداکثر شرکا به تعداد به خصوصی محدود نیست و حتی تعداد شرکای بعضی از شرکت های سهامی ممکن است به هزاران نفر برسد.

موضوع فعالیت شرکت
موضوع فعالیت هر شرکت که در بند ۲ اساسنامه آن قید می گردد، نشان دهنده هویت و اهدافی است که آن شرکت برای آن منظور تشکیل شده است. شخص حقوقی فقط درباره موضوعاتی می تواند عمل کند که در موضوع شرکت تصریح شده باشد . به این جهت اصولاَ کلیه شرکت ها موضوع شرکت را وسیع تعریف می کنند تا بتوانند کلیه اموری را که لازم باشد انجام دهند
موضوع و هدف قرارداد باید مشروع و قانونی باشد. بنابراین از نظر قانون نمی توان برای یک امر غیرقانونی یا نامشروع قرارداد وضع نمود.
لازم به توضیح است، آنچه در موضوع فعالیت شرکت، اهمیت دارد ، فعالیت واقعی شرکت ملاک صحت یا بطلان آن است؛ مانند موردی که شرکت برای انجام دادن فعالیتی منعقد می شود که اخلاق حسنه آن را منع نمی کند ( تولید آب انگور ) ، ولی در عمل به فعالیتی مبادرت می کند که غیرمشروع است ( ساختن مشروبات الکلی) و یا زمانی که فعالیتی در انحصار دولت است و شرکای شرکتی، موضوع آن را همین فعالیت قرار می دهند. ( استخراج نفت و امثال آن ).
تعدادی از موضوعات فعالیت بدون نیاز به اخذ مجوز قابلیت ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها را دارند . چنانچه موضوع تعیین شده مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد، لازم است که قبل از اقدام به ثبت ، مجوزهای لازم اخذ گردد.این موضوعات شامل 23 مورد کلی می باشند که هریک از این 23 مورد خود شامل چند موضوع مرتبط به هم می باشد. تعدادی از موضوعات فعالیت نیز بدون نیاز به اخذ مجوز قابلیت ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها را دارند.( متقاضیان عزیز، در صورت نیاز به هرگونه راهنمایی در رابطه با موضوعات نیازمند به اخذ مجوز می توانند با مشاورین ما در ثبت شرکت نیک تماس حاصل فرمایند. )

سرمایه ثبت شرکت
برای ثبت شرکتها ، سرمایه یکی از مهمترین موارد است. سرمایه شرکت، عبارت است از مبلغی که شرکا توافق می کنند به شرکت انتقال دهند. سرمایه شرکت، مبلغی است که در ترازنامه شرکت، هم در زیر عنوان دارایی اولیه درج می شود و هم در زیر عنوان بدهی اولیه شرکت.
اهمیت شرکت های تجاری به میزان سرمایه آن ها بستگی دارد. نوع سرمایه با توجه به نوع شرکت متفاوت است. بدین معنی که در شرکت های بامسئولیت محدود و موسسات غیرتجاری، سرمایه اولیه اعلام شده به صورت سرمایه نقدی و در شرکت های سهامی خاص، سهامی عام و تعاونی ها سرمایه از نوع سهام است .
حداقل میزان سرمایه نقدی در شرکت های بامسئولیت محدود و موسسات غیرتجاری 000/000/1 ریال می باشد که توسط شرکاء در صندوق شرکت قرار می گیرد و مدیرعامل اقرار به دریافت این مبلغ می نماید.
در شرکت های سهامی عام و خاص و تعاونی ها، سرمایه شرکت به صورت سهام تقسیم بندی می شود که مشخص کردن این تعداد سهام محدودیتی ندارد و می توان سرمایه اولیه شرکت را به هر تعداد سهم تقسیم بندی کرد.
باید گفت که مبلغ سرمایه در شرکت های سهامی خاص توسط سهامداران مشخص تامین می گردد اما در شرکت های سهامی عام قسمتی از سرمایه توسط اوراق سهامی که به فروش می رسد تامین می گردد.
همچنین ، هر شرکت علاوه بر سرمایه نقدی می تواند سرمایه غیرنقدی نیز داشته باشد. میزان این سرمایه باید توسط کارشناس رسمی دادگستری برآورد شده و معادل آن به صورت سهام ( در شرکت های سهامی) و یا سهم الشرکه ( در شرکت های بامسئولیت محدود و موسسات) تقسیم بندی گردد.

محل فعالیت شرکت
شرکت ها و موسسات باید در ابتدا محلی را به عنوان نشانی شرکت در نظر بگیرند. شاید در ابتدا بعضی از موسسین شرکت ها و موسسات آدرس محل سکونت خود را به عنوان آدرس شرکت اعلام نمایند، که این امر در ادامه برای آن ها مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. اصلی ترین مشکل زمانی به وجود می آید که شرکت برای اخذ کد اقتصادی اقدام نماید ، زیرا یکی از شرایط صدور کد اقتصادی اداری بودن موقعیت محل شرکت می باشد.
به همین دلیل موسسین بهتر است از ابتدا آدرس اداری جهت تاسیس شرکت خود اعلام نمایند در غیر این صورت متحمل تنظیم صورتجلسه ای در خصوص تغییر آدرس شرکت خود می باشند.

نام شرکت
انتخاب نام شرکت، یکی از مهم ترین و اساسی ترین مراحل در ثبت شرکت است که به دقت بسیار بالا نیاز دارد. نامی را انتخاب کنید که الف ) دارای معنا و مفهوم باشد . ب) خارجی نباشد ج ) با فرهنگ اسلامی مطابقت داشته باشد د) سابقه ثبت نداشته باشد. لازم به یادآوری است، جهت تعیین اسم شرکت حداقل تعداد سیلاب ها 3 سیلاب است.

مراحل ثبت شرکت
با توجه به آنچه گفته شد، شرکت های تجاری مکلفند در مرجع ثبت شرکت ها ثبت شوند ، شماره ثبت دریافت دارند و شماره ثبت شرکت را در کلیه مکاتبات خود درج نمایند. برای این منظور، ابتدا می بایست مدارک اولیه جهت ثبت شرکت را فراهم نمود. این مدارک عبارت است از :
1. کپی برابر با اصل شناسنامه و کارت ملی تمامی افراد
2. گواهی عدم سوء پیشینه برای مدیران و اعضا
3. برای شرکت سهامی خاص فیش گواهی 35 درصد واریز سرمایه در یکی از حساب های در شرف تاسیس نزد شعب بانک های سراسر ایران
پس از تنظیم مدارک اولیه، نسبت به تکمیل اوراق ثبتی شرکت و ثبت نام در سامانه اداره ثبت شرکت ها اقدام نمایید.( با توجه به نوع و قالب شرکت ، اوراق ثبتی متفاوت می باشد. به عنوان مثال اوراق ثبتی شرکت با مسئولیت محدود شامل اساسنامه ، شرکتنامه ، تقاضانامه و صورتجلسه مجمع عمومی موسسین است و اوراق ثبتی شرکت های سهامی خاص شامل اساسنامه ، اظهارنامه و صورتجلسه مجمع عمومی موسسین می باشد. سایر انواع شرکت ها نیز اوراقی تقریباَ مشابه با این دو نوع شرکت دارند. این اوراق باید به امضاء موسسین یا همه شرکاء شرکت برسد) .
مراحل ثبت شرکت در سامانه به قرار ذیل است :
– تکمیل اطلاعات متقاضی ( وارد کردن نام، نام خانوادگی، شماره تلفن و.. متقاضی تأسیس شرکت یا مؤسسه ، مشخص نمودن تابعیت متقاضی ، سمت متقاضی ، تکمیل مشخصات شخص امضاء کننده دفتر )
– تکمیل اطلاعات مربوط به نام و اطلاعات شخص حقوقی
– مرحله بعد در ارتباط با موضوع فعالیت شرکت، نوع فعالیت شرکت ، تعیین مدت فعالیت مبنی بر محدود یا نامحدود بودن ، معلوم نمودن وجود یا عدم وجود مجوز از سازمانها و ارگانهای خاص در صورت نیاز و وارد کردن شماره و تاریخ مجوز در صورت نیاز به مجوز می باشد.
– در صفحه بعد مشخصات پستی شامل، کد پستی و شماره تلفن، پست الکترونیک، شماره دورنگار، و نشانی تارنما در صورت نیاز وارد می گردد. هم چنین باید نشانی مرکز اصلی به عنوان مبدأ مراسلات پستی معلوم گردد.
– مرحله پنجم در ارتباط با سرمایه شخص حقوقی است.
– پس از پر نمودن سرمایه شخص حقوقی، سمت اشخاص و ارتباط بین اشخاص و شعب شرکت چنانچه شرکت شعبه داشته باشد وارد می گردد.
– اطلاعات سال مالی شرکت در صفحه بعد وارد گردد.( روز و ماه شروع سال مالی).
– سپس متن اظهارنامه و اساسنامه شرکت یا مؤسسه را باید وارد نمود.
با تکمیل اطلاعات در سامانه ی اداره ثبت شرکت ها، کارشناس حقوقی به بررسی اطلاعات وارد شده می پردازد. اگر دارای نقص باشد برای شما در سامانه ابلاغ رفع نقص ارسال می گردد و باید نقص را رفع نمایید و در صورت عدم نقص اطلاعات، آن را تایید می کند. پس از پذیرش اینترنتی از طریق سامانه و اخذ تاییدیه پذیرش، باید نسخ اصلی صورت جلسات تنظیمی و ضمائم آن ها را از طریق باجه های پست و در پاکت های مخصوص اداره ثبت شرکت ها به صورت سفارشی به آدرس ذکر شده در تاییدیه ی پذیرش ارسال نمایید و شماره مرسوله را در سامانه وارد کنید. ( شما می توانید وضعیت پرونده خود را در سامانه از طریق کد رهگیری که در ثبت نام اینترنتی به شما اختصاص داده شده است پیگیری نمایید) .
پس از بررسی مدارک توسط متصدی ثبت ، ۳حالت رخ می دهد :
1- رد شدن پرونده :
این حالت، زمانی پیش می آید که مدارک شما دارای ایراداتی باشد که قابل رفع نباشد. در این صورت شرکت شما قابلیت ثبت نداشته و باید دوباره مراحل ثبت را تکرار و اقدام به اخذ کد رهگیری جدید نمایید.
۲- ناقص بودن پرونده :
این حالت زمانی رخ می‌دهد که مدارک شما دارای نقص باشد؛ اما این نقص ها قابل برطرف شدن باشند. در این صورت، شما باید طبق ابلاغیه ای که برایتان ارسال می شود نسبت به رفع نقص مدارک خود اقدام کنید.
۳- صدور آگهی :
در چنین شرایطی، یعنی اداره ثبت شرکت‌ها با درخواست شما موافقت کرده است که در اینصورت باید شخص متقاضی یا وکیل ثبت شرکت نیک با در دست داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی، برای اخذ مدارک ثبتی و امضاء ذیل دفاتر به اداره ثبت مراجعه نماید.مسئول دفتر شروع به ثبت و پیش نویس آگهی تاسیس شرکت در دفتر ثبت شرکت ها می نماید . کارت شناسایی متقاضیان را اخذ می کند وآن را با مشخصات مندرج در اساسنامه تطبیق می دهد. احراز هویت متقاضیان ،اخذ امضا از متقاضیان در ذیل ثبت در دفتر، تصدیق متقاضیان تحت عنوان ثبت با سند برابر است ، نوشتن شماره ی ثبت در اظهارنامه شرکت از سایر اقدامات مسئول دفتر می باشد.
در آخرین مرحله ثبت ، می بایست آگهی تاسیس شرکت در روزنامه رسمی به چاپ برسد .

زمان ثبت شرکت
معمولاَ اگر شخص متقاضی خود این کار را انجام دهد طبق آمار 4/ 3 بار این فرآیند طی می گردد که هر بار 30 الی 45 روز زمان از دست می رود . در صورتی که اگر این این اقدام توسط افراد مجرب و کارآزموده انجام گیرد، در کوتاه ترین زمان ممکن می توانید این مسیر را به صورت تخصصی طی کنید.
خاطر نشان می شویم موسسه حقوقی ثبت نیک، با سال ها تجربه و همچنین با تسلط کاملی که به قوانین و اصول حقوقی دارد، افتخار دارد با بهره گیری از توان بالای کادر مجرب خود، در سریع ترین زمان ممکن اقدامات لازم را جهت ثبت شرکت شما به عمل آورد.

اقدامات الزامی پس از ثبت شرکت
پس از مرحله ثبت شرکت، شرکت ها می بایست نسبت به انجام امور مالیاتی و تشکیل پرونده دارایی ، اخذ کد اقتصادی و پلمپ دفاتر تجاری اقدام نمایند.
لذا،هر شرکت و یا موسسه پس از ثبت شرکت و از تاریخ ثبت آن به مدت 2 ماه زمان دارد تا با مراجعه به اداره ی دارایی مستقر در محدوده ی فعالیت خود، نسبت به تشکیل پرونده ی مالیاتی و اخذ کد اقتصادی اقدام نماید و دفاتر سال آینده را پلمپ کند. حائز اهمیت است،توجه نکردن به انجام این موارد، باعث مشکلات متعددی در آینده خواهد شد.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره در رابطه با ثبت شرکت با ما تماس حاصل فرمایید.
با ارائه خدمات حرفه ای کارآمد، در خدمت شما عزیزان خواهیم بود.

امروزه مسائل ثبتی از موضوعات مبتلا به بیشتر اشخاص حقیقی و حقوقی می باشد. لذا برای ارائه کمکی ولو اندک به علاقمندان مسائل ثبتی ، در این مقاله ضمن توضیحاتی راجع به نکات اساسی در ثبت شرکت، مراحل ثبت شرکت و زمان ثبت آن به طور کامل مورد شرح قرار گرفته است، امید است که مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد.

شرکت و فواید ثبت آن
شرکت تجاری، قراردادی است که به موجب آن دو یا چند نفر توافق می کنند سرمایه مستقلی را که از جمع آورده های آن ها تشکیل می شود، ایجاد کنند و به موسسه ای که برای انجام مقصود خاصی تشکیل می گردد، اختصاص دهند و در منافع و زیان های احتمالی حاصل از به کارگیری سرمایه سهیم شوند. مهم ترین مزیت ثبت شرکت این است که شما یک فعالیت رسمی و قانونی خواهید داشت و اعتبار بیشتری هم کسب می کنید.با ثبت شرکت، فعالیت های آن تحت نظر و کنترل قانون قرار می گیرد و تردید افراد حقیقی و حقوقی برای شروع یک همکاری جدید از بین خواهد رفت.
از جمله سایر فواید ثبت شرکت عبارت است از :
الف- با ثبت یک شرکت تمام جزییات از جمله میزان سرمایه، میزان سهام و … به صورت مکتوب و قانونی در اساسنامه شرکت و مابقی اسناد قید می شود. چنانچه مشکلی بین اعضا و اشخاص ثالث پیش بیاید، روند حل اختلاف بسیار ساده تر از زمانی است که شراکت شخصی باشد.
ب- ثبت شرکت به افراد این اعتبار و قدرت را می دهد که در مناقصات و مزایدات جاری مملکت شرکت نمایند.
ج- افرادی که تمایل دارند تحت نام برندهای بزرگ و معروف به فعالیت خود رونق ببخشند ، باید بدانند که برندهای معتبر اغلب با شرکت های ثبت شده که دارای اعتبار قانونی هستند قرارداد همکاری امضا می کنند، در حقیقت اخذ نمایندگی از سایر شرکت ها، منوط بر ثبت شرکت می باشد.
د- مسئولیت مالی و حقوقی تمام فعالیت های یک شخص حقیقی به عهده خود شخص خواهد بود؛ در صورتی که در شرکت ثبت شده تمام اعضای هیئت مدیره و شرکا درباره همه اعمال شرکت در برابر اشخاص ثالث مسئولیت داشته و ملزم به پاسخگویی از طریق قانونی هستند.بنابراین همه مسئولیت ها به عهده یک نفر نخواهد بود که این موضوع به نفع تک تک شرکاء و از طرفی اشخاص طرف معامله با شرکت نیز خواهد بود و موجب اطمینان بیشتر اشخاص و شرکت ها جهت تعامل با شرکت ثبت شده خواهد شد.
ه- در بسیاری از موارد امتیازات و اعتبارات دولتی ، انواع وام های بانکی و مجوزهایی که برای انجام فعالیت های مختلف الزامی است تنها مختص شرکت های ثبت شده می باشد و اشخاص حقیقی از چنین مزایایی بی بهره هستند.

قانون ثبت شرکت های تجاری در ایران
قانون ثبت شرکت ها در 11 / 3/ 1310 به تصویب رسید که هدفش وضع مقرراتی برای ثبت شرکت های موجود و تطبیق آن ها با مقررات قانون تجارت بود و پاره ای از موادش در 30/ 12 / 1362 اصلاح گردید. در مورد ثبت انواع شرکت، قوانین و آیین نامه های دیگری نیز به تصویب رسیده است که از آن جمله می توان به این قوانین اشاره کرد : قانون حق الثبت شرکت های بیمه ( مصوب 6/ 9/ 1310 )، نظامنامه اجرای قانون ثبت شرکت ها ( مصوب 2 / 3/ 1310 )، و طرح اصلاحی آیین نامه ثبت شرکت ها ( مصوب شهریور 1340، راجع به تغییر نام ” اداره ثبت شرکت ها و علائم تجاری و اختراعات ” به ” اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی “).
اما قانونی که برای اولین بار راجع به شرکت های تجاری وضع شد، قانون تجارت ( مصوب 13/ 2/ 1311) است که هنوز هم پس از گذشت حدود شصت سال، اساس حقوق تجارت ایران را تشکیل می دهد و باب سوم آن به شرکت های تجاری اختصاص دارد. ( مواد 20 لغایت 222). مبحث اول باب مزبور که راجع به شرکت های سهامی است، بعداَ به موجب لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ( مصوب 24/ 12 / 1347) تغییر یافت. این لایحه قانونی متضمن سیصد ماده است که ابتدا برای مدت دو سال، به طور آزمایشی اجرا و سپس به طور قطعی تصویب شد، اما سایر شرکت های تجاری تابع قانون تجارت 1311 باقی مانده اند؛ قانونی که بسیار قدیمی است و باید با توجه به تحولات حقوق تجارت در سراسر دنیا و نیز تغییرات عمیقی که در قوانین تجاری دنیا به عمل آمده، اصلاح شود.

حداقل سن برای ثبت شرکت
حداقل سن برای ثبت شرکت 18 سال است . توضیح آن که ، در قرارداد شرکت مثل همه عقود و قراردادها باید شرایط عمومی صحت عقود رعایت شود که عبارتند از : اهلیت ، قصد و رضا ، معین بودن موضوع ، قانونی بودن جهت و هدف
شرکای شرکت باید اهلیت انجام دادن معامله را داشته باشند.منظور از اهلیت، مطابق ماده 211 قانون مدنی،این است که شریک،بالغ و عاقل و رشید باشد.

تعداد شرکا
شرکت، چه در حقوق مدنی و چه در حقوق تجارت ایران، در صورتی ایجاد می شود که لااقل دو نفر در ایجاد آن سهیم باشند. برخلاف آنچه در حقوق بعضی کشورها، نظیر فرانسه وجود دارد، در حقوق ایران شرکت تک شریک وجود ندارد.
در حقوق مدنی، شرکت جز با همکاری لااقل دو نفر به وجود نمی آید، اما در حقوق تجارت، وضع قدری متفاوت است. شرکت سهامی لااقل با همکاری سه نفر تشکیل می شود. ( ماده 3 لایحه قانونی 1347) ، آن هم در صورتی که از نوع سهامی خاص باشد، والا در مورد شرکت های سهامی عام ، شرکت تشکیل نمی شود مگر با همکاری لااقل پنج نفر سهامدار. در هیچ یک از انواع شرکت ها، حداکثر شرکا به تعداد به خصوصی محدود نیست و حتی تعداد شرکای بعضی از شرکت های سهامی ممکن است به هزاران نفر برسد.

موضوع فعالیت شرکت
موضوع فعالیت هر شرکت که در بند ۲ اساسنامه آن قید می گردد، نشان دهنده هویت و اهدافی است که آن شرکت برای آن منظور تشکیل شده است. شخص حقوقی فقط درباره موضوعاتی می تواند عمل کند که در موضوع شرکت تصریح شده باشد . به این جهت اصولاَ کلیه شرکت ها موضوع شرکت را وسیع تعریف می کنند تا بتوانند کلیه اموری را که لازم باشد انجام دهند
موضوع و هدف قرارداد باید مشروع و قانونی باشد. بنابراین از نظر قانون نمی توان برای یک امر غیرقانونی یا نامشروع قرارداد وضع نمود.
لازم به توضیح است، آنچه در موضوع فعالیت شرکت، اهمیت دارد ، فعالیت واقعی شرکت ملاک صحت یا بطلان آن است؛ مانند موردی که شرکت برای انجام دادن فعالیتی منعقد می شود که اخلاق حسنه آن را منع نمی کند ( تولید آب انگور ) ، ولی در عمل به فعالیتی مبادرت می کند که غیرمشروع است ( ساختن مشروبات الکلی) و یا زمانی که فعالیتی در انحصار دولت است و شرکای شرکتی، موضوع آن را همین فعالیت قرار می دهند. ( استخراج نفت و امثال آن ).
تعدادی از موضوعات فعالیت بدون نیاز به اخذ مجوز قابلیت ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها را دارند . چنانچه موضوع تعیین شده مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد، لازم است که قبل از اقدام به ثبت ، مجوزهای لازم اخذ گردد.این موضوعات شامل 23 مورد کلی می باشند که هریک از این 23 مورد خود شامل چند موضوع مرتبط به هم می باشد. تعدادی از موضوعات فعالیت نیز بدون نیاز به اخذ مجوز قابلیت ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها را دارند.( متقاضیان عزیز، در صورت نیاز به هرگونه راهنمایی در رابطه با موضوعات نیازمند به اخذ مجوز می توانند با مشاورین ما در ثبت شرکت نیک تماس حاصل فرمایند. )

سرمایه ثبت شرکت
برای ثبت شرکتها ، سرمایه یکی از مهمترین موارد است. سرمایه شرکت، عبارت است از مبلغی که شرکا توافق می کنند به شرکت انتقال دهند. سرمایه شرکت، مبلغی است که در ترازنامه شرکت، هم در زیر عنوان دارایی اولیه درج می شود و هم در زیر عنوان بدهی اولیه شرکت.
اهمیت شرکت های تجاری به میزان سرمایه آن ها بستگی دارد. نوع سرمایه با توجه به نوع شرکت متفاوت است. بدین معنی که در شرکت های بامسئولیت محدود و موسسات غیرتجاری، سرمایه اولیه اعلام شده به صورت سرمایه نقدی و در شرکت های سهامی خاص، سهامی عام و تعاونی ها سرمایه از نوع سهام است .
حداقل میزان سرمایه نقدی در شرکت های بامسئولیت محدود و موسسات غیرتجاری 000/000/1 ریال می باشد که توسط شرکاء در صندوق شرکت قرار می گیرد و مدیرعامل اقرار به دریافت این مبلغ می نماید.
در شرکت های سهامی عام و خاص و تعاونی ها، سرمایه شرکت به صورت سهام تقسیم بندی می شود که مشخص کردن این تعداد سهام محدودیتی ندارد و می توان سرمایه اولیه شرکت را به هر تعداد سهم تقسیم بندی کرد.
باید گفت که مبلغ سرمایه در شرکت های سهامی خاص توسط سهامداران مشخص تامین می گردد اما در شرکت های سهامی عام قسمتی از سرمایه توسط اوراق سهامی که به فروش می رسد تامین می گردد.
همچنین ، هر شرکت علاوه بر سرمایه نقدی می تواند سرمایه غیرنقدی نیز داشته باشد. میزان این سرمایه باید توسط کارشناس رسمی دادگستری برآورد شده و معادل آن به صورت سهام ( در شرکت های سهامی) و یا سهم الشرکه ( در شرکت های بامسئولیت محدود و موسسات) تقسیم بندی گردد.

محل فعالیت شرکت
شرکت ها و موسسات باید در ابتدا محلی را به عنوان نشانی شرکت در نظر بگیرند. شاید در ابتدا بعضی از موسسین شرکت ها و موسسات آدرس محل سکونت خود را به عنوان آدرس شرکت اعلام نمایند، که این امر در ادامه برای آن ها مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. اصلی ترین مشکل زمانی به وجود می آید که شرکت برای اخذ کد اقتصادی اقدام نماید ، زیرا یکی از شرایط صدور کد اقتصادی اداری بودن موقعیت محل شرکت می باشد.
به همین دلیل موسسین بهتر است از ابتدا آدرس اداری جهت تاسیس شرکت خود اعلام نمایند در غیر این صورت متحمل تنظیم صورتجلسه ای در خصوص تغییر آدرس شرکت خود می باشند.

نام شرکت
انتخاب نام شرکت، یکی از مهم ترین و اساسی ترین مراحل در ثبت شرکت است که به دقت بسیار بالا نیاز دارد. نامی را انتخاب کنید که الف ) دارای معنا و مفهوم باشد . ب) خارجی نباشد ج ) با فرهنگ اسلامی مطابقت داشته باشد د) سابقه ثبت نداشته باشد. لازم به یادآوری است، جهت تعیین اسم شرکت حداقل تعداد سیلاب ها 3 سیلاب است.

مراحل ثبت شرکت
با توجه به آنچه گفته شد، شرکت های تجاری مکلفند در مرجع ثبت شرکت ها ثبت شوند ، شماره ثبت دریافت دارند و شماره ثبت شرکت را در کلیه مکاتبات خود درج نمایند. برای این منظور، ابتدا می بایست مدارک اولیه جهت ثبت شرکت را فراهم نمود. این مدارک عبارت است از :
1. کپی برابر با اصل شناسنامه و کارت ملی تمامی افراد
2. گواهی عدم سوء پیشینه برای مدیران و اعضا
3. برای شرکت سهامی خاص فیش گواهی 35 درصد واریز سرمایه در یکی از حساب های در شرف تاسیس نزد شعب بانک های سراسر ایران
پس از تنظیم مدارک اولیه، نسبت به تکمیل اوراق ثبتی شرکت و ثبت نام در سامانه اداره ثبت شرکت ها اقدام نمایید.( با توجه به نوع و قالب شرکت ، اوراق ثبتی متفاوت می باشد. به عنوان مثال اوراق ثبتی شرکت با مسئولیت محدود شامل اساسنامه ، شرکتنامه ، تقاضانامه و صورتجلسه مجمع عمومی موسسین است و اوراق ثبتی شرکت های سهامی خاص شامل اساسنامه ، اظهارنامه و صورتجلسه مجمع عمومی موسسین می باشد. سایر انواع شرکت ها نیز اوراقی تقریباَ مشابه با این دو نوع شرکت دارند. این اوراق باید به امضاء موسسین یا همه شرکاء شرکت برسد) .
مراحل ثبت شرکت در سامانه به قرار ذیل است :
– تکمیل اطلاعات متقاضی ( وارد کردن نام، نام خانوادگی، شماره تلفن و.. متقاضی تأسیس شرکت یا مؤسسه ، مشخص نمودن تابعیت متقاضی ، سمت متقاضی ، تکمیل مشخصات شخص امضاء کننده دفتر )
– تکمیل اطلاعات مربوط به نام و اطلاعات شخص حقوقی
– مرحله بعد در ارتباط با موضوع فعالیت شرکت، نوع فعالیت شرکت ، تعیین مدت فعالیت مبنی بر محدود یا نامحدود بودن ، معلوم نمودن وجود یا عدم وجود مجوز از سازمانها و ارگانهای خاص در صورت نیاز و وارد کردن شماره و تاریخ مجوز در صورت نیاز به مجوز می باشد.
– در صفحه بعد مشخصات پستی شامل، کد پستی و شماره تلفن، پست الکترونیک، شماره دورنگار، و نشانی تارنما در صورت نیاز وارد می گردد. هم چنین باید نشانی مرکز اصلی به عنوان مبدأ مراسلات پستی معلوم گردد.
– مرحله پنجم در ارتباط با سرمایه شخص حقوقی است.
– پس از پر نمودن سرمایه شخص حقوقی، سمت اشخاص و ارتباط بین اشخاص و شعب شرکت چنانچه شرکت شعبه داشته باشد وارد می گردد.
– اطلاعات سال مالی شرکت در صفحه بعد وارد گردد.( روز و ماه شروع سال مالی).
– سپس متن اظهارنامه و اساسنامه شرکت یا مؤسسه را باید وارد نمود.
با تکمیل اطلاعات در سامانه ی اداره ثبت شرکت ها، کارشناس حقوقی به بررسی اطلاعات وارد شده می پردازد. اگر دارای نقص باشد برای شما در سامانه ابلاغ رفع نقص ارسال می گردد و باید نقص را رفع نمایید و در صورت عدم نقص اطلاعات، آن را تایید می کند. پس از پذیرش اینترنتی از طریق سامانه و اخذ تاییدیه پذیرش، باید نسخ اصلی صورت جلسات تنظیمی و ضمائم آن ها را از طریق باجه های پست و در پاکت های مخصوص اداره ثبت شرکت ها به صورت سفارشی به آدرس ذکر شده در تاییدیه ی پذیرش ارسال نمایید و شماره مرسوله را در سامانه وارد کنید. ( شما می توانید وضعیت پرونده خود را در سامانه از طریق کد رهگیری که در ثبت نام اینترنتی به شما اختصاص داده شده است پیگیری نمایید) .
پس از بررسی مدارک توسط متصدی ثبت ، ۳حالت رخ می دهد :
1- رد شدن پرونده :
این حالت، زمانی پیش می آید که مدارک شما دارای ایراداتی باشد که قابل رفع نباشد. در این صورت شرکت شما قابلیت ثبت نداشته و باید دوباره مراحل ثبت را تکرار و اقدام به اخذ کد رهگیری جدید نمایید.
۲- ناقص بودن پرونده :
این حالت زمانی رخ می‌دهد که مدارک شما دارای نقص باشد؛ اما این نقص ها قابل برطرف شدن باشند. در این صورت، شما باید طبق ابلاغیه ای که برایتان ارسال می شود نسبت به رفع نقص مدارک خود اقدام کنید.
۳- صدور آگهی :
در چنین شرایطی، یعنی اداره ثبت شرکت‌ها با درخواست شما موافقت کرده است که در اینصورت باید شخص متقاضی یا وکیل ثبت شرکت نیک با در دست داشتن اصل شناسنامه و کارت ملی، برای اخذ مدارک ثبتی و امضاء ذیل دفاتر به اداره ثبت مراجعه نماید.مسئول دفتر شروع به ثبت و پیش نویس آگهی تاسیس شرکت در دفتر ثبت شرکت ها می نماید . کارت شناسایی متقاضیان را اخذ می کند وآن را با مشخصات مندرج در اساسنامه تطبیق می دهد. احراز هویت متقاضیان ،اخذ امضا از متقاضیان در ذیل ثبت در دفتر، تصدیق متقاضیان تحت عنوان ثبت با سند برابر است ، نوشتن شماره ی ثبت در اظهارنامه شرکت از سایر اقدامات مسئول دفتر می باشد.
در آخرین مرحله ثبت ، می بایست آگهی تاسیس شرکت در روزنامه رسمی به چاپ برسد .

زمان ثبت شرکت
معمولاَ اگر شخص متقاضی خود این کار را انجام دهد طبق آمار 4/ 3 بار این فرآیند طی می گردد که هر بار 30 الی 45 روز زمان از دست می رود . در صورتی که اگر این این اقدام توسط افراد مجرب و کارآزموده انجام گیرد، در کوتاه ترین زمان ممکن می توانید این مسیر را به صورت تخصصی طی کنید.
خاطر نشان می شویم موسسه حقوقی ثبت نیک، با سال ها تجربه و همچنین با تسلط کاملی که به قوانین و اصول حقوقی دارد، افتخار دارد با بهره گیری از توان بالای کادر مجرب خود، در سریع ترین زمان ممکن اقدامات لازم را جهت ثبت شرکت شما به عمل آورد.

اقدامات الزامی پس از ثبت شرکت
پس از مرحله ثبت شرکت، شرکت ها می بایست نسبت به انجام امور مالیاتی و تشکیل پرونده دارایی ، اخذ کد اقتصادی و پلمپ دفاتر تجاری اقدام نمایند.
لذا،هر شرکت و یا موسسه پس از ثبت شرکت و از تاریخ ثبت آن به مدت 2 ماه زمان دارد تا با مراجعه به اداره ی دارایی مستقر در محدوده ی فعالیت خود، نسبت به تشکیل پرونده ی مالیاتی و اخذ کد اقتصادی اقدام نماید و دفاتر سال آینده را پلمپ کند. حائز اهمیت است،توجه نکردن به انجام این موارد، باعث مشکلات متعددی در آینده خواهد شد.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره در رابطه با ثبت شرکت با ما تماس حاصل فرمایید.
با ارائه خدمات حرفه ای کارآمد، در خدمت شما عزیزان خواهیم بود.

انواع شرکت ها را می توان به دو دسته شرکت های مدنی و شرکت های تجاری تقسیم نمود که ذیلاَ به بررسی شرکت های تجاری می پردازیم.
هر گاه دو یا چند نفر به منظور انجام امور تجاری با تسهیم سرمایه و ترسیم نحوه تقسیم سود و زیان طبق مفاد قرارداد، تفاهم نمایند فعالیت آن ها یک شرکت تجاری را تشکیل داده است. به عبارت دیگر هرگونه عملیات تجاری ناشی از تودیع سرمایه شرکاء که طبق قرارداد با تقسیم سود و زیان همراه باشد مشمول فعالیت شرکت تجاری است.
بنا به مراتب فوق عوامل مشخصه شرکت های تجاری به قرار ذیل است :
1- تشکیل سازمان مستقل
2- همکاری بین دو یا چند نفر
3- آوردن حصه
4- مبادرت به عملیات بازرگانی
5- تقسیم سود و زیان
این شرکت ها دارای شخصیت جداگانه از شرکاء بوده و رأساً دارای حقوق کامل می باشند که در روابط آن با شرکاء و یا اشخاص ثالث و طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکاء تاثیر دارد.

انواع شرکت های تجاری
در یک طبقه بندی، شرکت های تجاری را از لحاظ میزان مسئولیت اعضا می توان به چهار دسته به شرح ذیل تقسیم نمود :
1. شرکت های تجاری سرمایه ای :
در این نوع شرکت، مسئولیت شرکاء مشخص و معین است و صرفاَ محدود به آورده (سرمایه) شریک است. بنابراین سقف تعهد شرکاء در شرکت های سرمایه ای، میزان سرمایه آن ها است و بیش از آن، شرکاء مسئولیتی ندارند. شرکت های سهامی و شرکت های با مسئولیت محدود از انواع شرکت های سرمایه ای محسوب می شوند.
2. شرکت های تجاری شخصی :
در این نوع شرکت ها مسئولیت شرکاء نامحدود است و تعهد شرکاء به تمامی اموال و دارایی آن ها تسری دارد. شرکت های تضامنی و شرکت های نسبی در زمره شرکت های شخصی می باشند.
3. شرکت های تجاری مختلط :
در شرکت های مختلط مسئولیت برخی از شرکاء محدود و برخی نامحدود است. شرکایی که مسئولیت آن ها محدود به سرمایه آن ها است را شریک عادی و شرکایی که مسئولیت آن ها نامحدود است را شریک ضامن می نامند. شرکت های مختلط شامل شرکت های مختلط سهامی و غیرسهامی است.
4. شرکت های تجاری کمیتی :
در این قبیل شرکت ها که عمدتاً به منظور رفاه و تسهیل امور شرکاء تشکیل می شوند مسئولیتی متوجه شرکاء نیست مانند شرکت های تعاونی (مسکن یا مصرف) که به منظور تامین مایحتاج شرکاء تشکیل می شوند.

اقسام شرکت های تجاری
قانون تجارت ایران در ماده 20، شرکت های تجاری را بر 7 قسم و به شرح ذیل احصاء نموده است:
1. شرکت های سهامی (به موجب ماده 4 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب شرکت سهامی به دو نوع شرکت سهامی عام و خاص تقسیم می شود.)
2. شرکت تضامنی
3. شرکت با مسئولیت محدود
4. شرکت مختلط غیر سهامی
5. شرکت مختلط سهامی
6. شرکت نسبی
7. شرکت تعاونی تولید و مصرف

با توجه به آنکه قانون گذار، هیئت مدیره را مرجع صلاحیتدار برای تعیین حدود اختیار مدیر عامل معین ساخته، تحلیل چهارچوب اختیارات مدیر عامل به ویژه در مقایسه با اختیارات هیئت مدیره شایان تامل می نماید. پاسخ به این پرسش که موقعیت حقوقی مدیر عامل در شرکت و به خصوص در برابر هیئت مدیره چیست ، به روشن شدن موضوع کمک می رساند. ممکن است وکالت و نمایندگی چهارچوب مناسبی برای جایگاه مدیر عامل تعریف گردد.

معذلک، برخلاف عقد وکالت که بدون تصریح به حدود اختیارات، وکیل مجاز به انجام برخی امور در معنای عرفی آن است ، در مورد مدیر عامل به نظر می رسد اصل بر عدم دارا بودن هرگونه اختیار به جز موارد مصرحه در صورتجلسه انتخاب وی است. چرا که در ماده 125 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 : “مدیر عامل شرکت در حدود اختیاراتی که توسط هیئت مدیره به او تفویض شده است نماینده شرکت محسوب و از طرف شرکت حق امضا دارد”. در نتیجه، مبادرت به هرگونه اقدامی که صراحتاَ به وی تفویض نگردیده خروج از اختیار و بی اثر تلقی می گردد. برخلاف قاعده حاکم بر هیئت مدیره که مطابق آن حتی محدود ساختن اختیارات ایشان در اساسنامه در برابر ثالث نیز قابلیت طرح ندارد ، در رابطه با مدیر عامل باید اصل فقدان اختیار جز در صورت تصریح را جاری بدانیم. این تحلیل با توجه به کاربرد اصطلاح ” تفویض ” برای اعطای اختیار به مدیر عامل در مقرره قاننونی مورد بحث، پذیرفتنی می نماید.
در پیوند با بحث بالا، پاسخ به این پرسش دارای اهمیت به نظر می رسد که با توجه به تفویضی بودن اختیارات مدیر عامل، در صورت انجام عملی خارج از محدوده اختیارات تفویضی از سوی وی، این عمل چه اثر و اعتباری دارد ؟ با ملاحظه مفاد ماده 125 بالا و نیز اینکه به موجب ماده 128 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 : ” نام و مشخصات و حدود اختیارات مدیر عامل باید با ارسال تسخه ای از صورتجلسه هیئت مدیره به مرجع ثبت شرکت ها اعلام و پس از ثبت، در روزنامه رسمی آگهی شود ” ، در نتیجه، اشخاص ثالث که با اعتماد به ظاهر با مدیر عامل به عنوان نماینده شرکت معاملاتی انجام داده اند و بعداَ شرکت از اجرای آن معاملات، به علت خروج مدیر عامل از چهارچوب اختیارات خود سرباز می زند، نمی توانند نسبت به شرکت ادعایی مطرح سازند. چرا که در غیر این صورت، ذکر تعیین حدود اختیار در ماده 124 و تاکید به اینکه مدیر عامل تنها در حدود اختیارات تفویضی نماینده شرکت محسوب شده و از طرف آن حق امضا دارد در ماده 125 و سرانجام الزام به اعلام حدود اختیار مدیر عامل به اداره ثبت شرکت ها جهت آگهی برای عموم در ماده 128، احکامی بیهوده خواهند بود. با این نتیجه گیری، چنانچه در صورتجلسه انتخاب مدیر عامل، هیئت مدیره اختیار مثلاَ انعقاد قراردادهای تا سقف یکصد میلیون ریال یا انجام معاملات فقط در محدوده استان تهران را به وی تفویض نموده باشد، و مدیر عامل یادشده قراردادی به ارزش یکصد و پنجاه میلیون ریال ببندد، شرکت تنها تا سقف یکصد میلیون ریال به آثار قرارداد مقید بوده و مازاد بر آن، قرارداد با شرکت محسوب نمی گردد و شخص مدیر عامل در برابر ثالث پاسخگو خواهد بود. همین حکم در موردی که مدیر عامل شرکت در مثال بالا قراردادی خارج از محدوده استان تهران منعقد نماید نیز صادق است. لذا، این دیدگاه که اختیار مدیر عامل را نمی توان در برابر ثالث محدود ساخت ، و در نتیجه قاعده یکسانی بر مدیر عامل و هیئت مدیره از این حیث حکومت می نماید، به دلیل تعارض آشکار آن با ساختار و مفهوم مواد قانونی گفته شده به شرح بالا و نیز جایگاه مدیر عامل ، مردود و غیرقابل اعتناست. چزل که تمسک دارندگان این دیدگاه به مفاد ماده 135 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347، است که صرفاَ ناظر به عدم پذیرش ایراد به سمت مدیران و مدیر عامل، به علت عدم رعایت تشریفات مربوط به انتخاب آن هاست. بنابراین، هر گونه تفسیری فراتر از منظور خاص ماده مزبور با اراده موکد قانون گذار به نحو منعکس در مقررات مواد 124، 125 و 128 مرقوم در بالا ناسازگاری آشکار دارد.
با تجزیه و تحلیلی که از جایگاه حقوقی مدیر عامل به عمل آمد، مرز میان تکالیف و اختیارات وی کم رنگ تر از چهارچوب تعریف شده اختیارات و تکالیف فیئت مدیره است. در حالی که موارد چندی از وظایف هیئت مدیره به صراحت در مقررات پراکنده لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 قابل تشخیص است ، این وضعیت در مورد مدیر عامل شرکت به چشم نمی خورد. به دیگر سخن ، در مقررات مزبور نمی توان به مقرره خاصی که تکلیف مدیر عامل به شمار آید، اشاره نمود. این سکوت و خلاء ظاهری قابل درک است. چرا که تکالیف و اختیارات مدیر عامل را بایستی تنها در چهارچوب صورتجلسه انتخاب و محدود به اختیارات تفویضی و وظایف تعیین شده در آن صورتجلسه جستجو نمود.
کلیه امور ثبتی و اداری خود را به ما بسپارید.

اسم تجاری عنوانی است که تاجر تحت آن اسم به تجارت می پردازد. این اسم ممکن است نام خانوادگی تاجر باشد یا نام دیگری که تاجر برای نوع عملیات تجاری خود انتخاب کرده است.

همان طوری که اسم تجاری معرف تجارتخانه و کالایی است که تاجر عرضه می نماید علامت تجاری هم بیانگر همین معنی است به این جهت در ماده یک قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب اول تیرماه 1318 از آن چنین تعریف به عمل آمده است:
علامت تجاری عبارت است از هرگونه علامتی اعم از تقش، رقم ، حرف ، عبارت ، مهر و … که برای امتیاز و تشخیص لوازم صنعتی و تجاری تعیین و انتخاب می شود . علامت تجاری معرف و مشخص کننده محصولی است که تحت آن علامت عرضه می گردد چرا که نمی توان از یک نام به عنوان علامت تجاری استفاده نمود.
لازم به توضیح است که آیین نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علایم تجاری و اختراعات در سال 1337 تصویب گردیده و در سال های بعد اصلاحاتی در آن به عمل آمده که شامل 67 ماده می باشد.

نکات کلیدی در ثبت نام تجاری و علامت تجاری
– اسم تجاری نباید با ثبت تجاری اشتباه شود زیرا ثبت تجاری در واقع معرف تاجر و ثبت مشخصات فردی او و درج تبعیت و رشته و نوع تجارت وی می باشد در حالی که اسم تجاری بیانگر و گویای نام تجارتخانه است و معرف تجارتخانه می باشد و برابر ماده 576 قانون تجارت ثبت آن اختیاری است مگر در مواردی که وزارت دادگستری آن را الزامی نماید.
– برای حمایت از تجار مطاابق ماده 578 قانون تجارت هیچ کس نمی تواند اسم تجاری ثبت شده دیگری را در همان محل ، اسم تجاری خود نماید هر چند که اسم تجاری فوق با نام خانوادگی او یکی باشد و همچنین صاحبان شرکت های تجاری و تجار نمی توانند نام و نام خانوادگی فردی که شریک آن ها نمی باشد را به عنوان نام تجاری خود انتخاب کنند و در صورتی که به تنهایی تجارت می نمایند اسم تجاری آن ها باید به گونه ای انتخاب شده باشد که در زمینه مشارکت با دیگران ایجاد شبهه ننماید.
– علامت تجاری در صورتی که برابر ماده 2 قانون ثبت علایم و اختراعات به ثبت رسیده باشد انحصاری است یعنی مخصوص کسی است که آن را به ثبت رسانیده و تجار دیگر حقاستفاده از آن را نخواهند داشت.
– علامت تجاری ثبت شده گرچه انحصاری است ولی قابل انتقال به تجار دیگر می باشد و در ماده 249 قانون مجازات سابق و قوانین فعلی جعل و یا تقلید علایم تجاری ثبت شده مجاز نمی باشد و کسانی که آن را جعل و یا از آن تقلید نمایند قابل مجازات می باشند.
ثبت علائم نجاری قبلاَ اجباری نبود و به اختیار صاحبان صنایع و تجار گذاشته شده بود. لیکن در تصویب نامه مصوب 3 اردیبهشت 1328 هیئت دولت، ثبت علائم تجاری را برای موارد ذیل اجباری نمود.
1- مواد غذایی که در لفاف و ظروف مخصوصی باشد مثل کنسرو ، کره ، شکلات و روغن های مختلف و …
2- نوشابه و آب های گازدار
3- لوازم آرایش که اثر مستقیم روی پوست بدن انسان دارند مثل صابون ، عطر ، ادکلن.
4- داروهای اختصاصی با موارد استعمال طبی اعم از انسانی و حیوانی
– برای ثبت علامت تجاری باید اظهارنامه ای به زبان فارسی تنظیم شود. به وسیله اظهارنامه باید مشخصات کامل متقاضی آن و شرح علامت اعم از تصویر با نقش ذکر گردد ضمن اینکه باید در اظهارنامه شماره جنس نیز قید شود.
– هر اظهارنامه از تاریخ وصول ظرف 15 روز از جهات ذیل مورد بررسی قرار می گیرد :
از لحاظ شکل آن که مطابق قوانین و مقررات باشد و هرگاه نواقصی داشته باشد. چنانچه تقاضا در ایران به عمل آمده باشد تا دو ماه و در صورتی که تقاضای ثبت وسیله کسانی که در خارج اقامت دارند شده باشد تا 6 ماه مهلت رفع نقص داده می شود.
از جهت اینکه طیقه نوع کالا با طبقات مربوط تطبیق نماید و در صورت عدم مطابقت کالا با طبقه مندرج در اظهارنامه به درخواست کننده ابلاغ می شود تا نسبت به اصلاح نوع طبقه اقدام نماید.
در صورتی که مانعی برای ثبت علامت تجاری وجود نداشته باشد، یک آگهی در روزنامه منتشر می شود در آگهی مزبور خصوصیات کالا و مشخصات صاحب علامت قید می گردد.
– مدت اعتبار علایم تجاری 10 سال است و پس از آن نیز قابل تمدید می باشد.